17 Şubat 1923 Cumartesi günü Türkiye’nin ilk İktisat Kongresi İzmir’de toplandı. Salonda bini aşkın delegeyle birlikte dört bin kişi vardı. Büyük önder Mustafa Kemal Kongre’de yaptığı tarihi konuşmada, bir ülkenin tam bağımsızlığı için ekonomik bağımsızlığın şart olduğunu anlattı. Ata'mızın 102 yıl sonra bile doğruluğunu gördüğümüz bu konuşmasından bazı bölümleri dikkatinize sunarım.
“Efendiler! Tarih, ulusların yükselme ve çökme nedenlerini ararken birçok siyaset, asker, toplum nedenleri bulmakta ve saymaktadır. Kuşku yok, bütün bu nedenler, toplum olaylarında etkilidir. Ne var ki bir ulusun doğrudan doğruya dirimiyle, yükselmesiyle, çöküşüyle ilgili ve ilişkili olanı ulusun iktisat gücüdür.” “Türk tarihi araştırılırsa bütün yükselme ve çökme nedenlerinin, bir iktisat sonucundan başka bir şey olmadığı anlaşılır.” “Yeni Türkiye’mizi yaraştığı aşamaya ulaştırmak uğruna iktisat durumumuza birinci derece önem vermeliyiz. Şundan ki zamanımız bir iktisat çağından başka bir şey değildir.” “Ancak, biz doğrusunu söylemeliyiz ki iktisadımıza gereğince önem vermemiş bulunuyoruz.” “Ne var ki böyle bir inceleme yaptığımızda, üzülerek söylemek zorundayız ki şimdiye dek, gerçek, bilimsel olumlu anlamı ile bir ulus dönemi yaşamadık.”
“Arkadaşlar,
kılıçla fetihler yapanlar, sabanla fetihler yapanlara yenilmek, sonunda
yerlerini bırakmak zorundadırlar. Nitekim, Osmanlı Saltanatı da böyle olmuştur.
Bulgarlar, Sırplar, Macarlar, Romenler sabanlarına yapışmışlar, varlıklarını
korumuşlar, güçlendirmişler, bizim ulusumuz da böyle fatihlerin arkasında
serserilik etmiş ve kendi anayurdunda çalışmamış olmasından dolayı bir gün
onlara yenilmiştir. Bu bir gerçektir ki tarihin her döneminde ve dünyanın her
yerinde ayniyle böyle olmuştur.” “Efendiler! Kılıç kullanan kol yorulur;
sonunda kılıcı yerine koyar ve belki o kılıç o kında küflenmeye, paslanmaya
mahkum olur. Ne var ki saban kullanan kol, gün geçtikçe daha çok güçlenir. Daha
çok güçlendikçe, daha çok toprağa sahip olur.” “Öyle çok, öyle kötü koşullar
altında borçlanmalara giriyorlardı ki bunların faizleri de ödenemedi. En
sonunda bir gün Osmanlı Devleti’nin iflasına hükmettiler. Mali işleri kontrol
altına alındı, başımıza Osmanlı borçları belası çöktü.”
“Söylediğim gibi gerçekte devlet
bağımsızlığını çoktan yitirmişti. Osmanlı ülkesi, yabancıların serbest kolonisinden
başka bir şey değildi. Osmanlı halkı içindeki Türk Ulusu da büsbütün tutsak bir
duruma getirilmişti. Bu sonuç, söylediğim gibi, ulusun kendi direncine ve kendi
egemenliğine sahip bulunmamasından ve bu direnç ve egemenliğin, şunun bunun
elinde buluna gelmiş olmasından doğuyor. O halde diyebiliriz ki biz, ulusal bir
dönem yaşamıyorduk ve ulusal bir tarihe sahip bulunmuyorduk.” “Siyasal ve
askerce yengiler ne kerte büyük olursa olsun iktisat yengileriyle
taçlandırılmazlarsa yaşayamaz; az zamanda söner. En parlak yengimizin bile
sağlayabildiği ve daha sağlayabileceği yemişleri saptamak için, iktisat
egemenliğimizin sağlanması ve genişletilmesi gereklidir.” “Öyle bir iktisat
dönemi ki onda ülkemiz bayındır olsun; ulusumuz tok ve rahat olsun.” “öyle bir
iktisat dönemi gerekir ki artık ulusumuz insanca yaşamasını bilsin; insanca
yaşamanın neye dayandığını öğrensin ve o yollara el atsın.” “Bundan dolayı, kanunlarımıza
saygılı olmak koşuluyla yabancı sermayelerine gereken teminatı vermeye her
zaman hazırız. İsteğimiz şudur ki yabancı sermayesi bizim çalışmalarımıza ve
sabit servetimize katılsın. Bizim için ve onlar için yararlı sonuçlar versin;
ancak, eskisi gibi değil.”
“Türkiye İktisat Kongresi, çok
önemlidir, çok tarihseldir. Nasıl ki Erzurum Kongresi, felaket noktasına gelmiş
olan bu ulusu kurtarmak konusunda Milli Misak-Ulusal Ant ve Anayasa’nın ilk
temel taşlarını sağlamaya yaramış, etkili olmuş, öncü ve bundan dolayı
tarihimizde ve ulusça yaşamımızda en değerli ve yüksek anıyı kazanmışsa,
Kongrenizde de ulusun ve ülkenin dirim ve gerçek kurtuluşunu sağlamaya yarayacak
düsturun temel taşlarını ve ilkelerini hazırlayıp ortaya koyarak tarihte en
büyük adı ve çok değerli bir anıyı kazanacaktır.”
Kaynak: KUTSAL BARIŞ Ulusal Kurtuluş Savaşı Sonrasının
Gerçek Hikayesi (Cilt 1) - Hasan İzzettin Dinamo
orhankalyoncu.blogspor.com.tr 01.03.2025
