CUMHURİYET HALK PARTİSİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE GÖREVİ

 

           1922 yılının sonbaharında Türkiye’nin Kurtuluş Savaşından zaferle çıkması, bütün esir tutulan, sömürge yapılan ülkeler için bir ümit ışığı olmuştu. Onlar da bağımsızlıklarını kazanmak istiyorlar ve bunun için de Mustafa Kemal Atatürk’ten yardım istiyorlardı. Atatürk bu talepleri bildiren telgrafları kendisini ziyarete gelen Refik Şevket Bey’e göstererek şöyle dedi; “Bir millet bağımsız olmak için hazır değilse kim ne yapabilir?” Ve ilave etti; “emperyalizm bizi affeder mi? Yüz yıllık emeğinin ürünü Sevr’i ve Üçlü Anlaşma’yı tarihe gömdük. Hevesi kursağında kaldı. Affetmez. Bizi yine uyutmak, istediklerini yaptırmak isteyecektir. Onun için gözümüzü dört açmalı ve çok çalışmalıyız. Tarihimiz iyi bilmeli, bağımsızlık bilincini güçlendirmeliyiz.” Atatürk ve arkadaşları devamlı bu bilinçle hareket etmiş ve Türkiye Cumhuriyetini bağımsız ve özgür kılmışlardır. Çağdaş bir ülke yaratmak amacıyla önce saltanat sonra hilafet kaldırılmış daha sonra da Cumhuriyet ilan edilmiştir. Cumhuriyetin ilanından önce de 9 Eylül 1923 tarihinde Cumhuriyet Halk Fırkası kurulmuştur. Kurulan bu partinin ilk genel başkanı Mustafa Kemal Atatürk’tür. 1946’da ülkemizin siyasi hayatında bir değişim gerçekleşmiş ve çok partili sisteme geçilmiştir. O zamandan bu zamana birçok siyasi parti kurulmuşsa da günümüze kadar sadece CHP varlığını devam ettirmiştir. Ülkemizde askeri darbeler sonucu bazı ara dönemlerde demokrasi yolunda aksamalar olmuş, bunların sonucunda da siyaset bir türlü yerli yerine oturup, demokratikleşememiştir. Bundan en eski parti olarak CHP’si de nasibini almıştır.

        12 Eylül 1980 Darbesiyle kapatılan CHP, 1992 yılında yeniden açıldığında Deniz Baykal genel başkanlığa getirildi. Daha sonra CHP, SHP ile birleşti. 1999 genel seçimlerinde CHP seçim barajının altında kaldı. 2002’de yapılan seçimlerde yüzde on dokuz oy alarak ana muhalefet partisi oldu. Yeni kurulan AK Parti de yüzde otuz dört oyla mecliste yüzde altmış beş çoğunluk elde ederek iktidar oldu. Deniz Baykal, 2002 seçimlerinden sonra ana muhalefet partisi olunca “kavgalı eve kız vermezler”, diyerek (2010 yılında istifa edene kadar) Cumhuriyet Halk Partisi içinde tek adam haline geldi. Baykal, 2008 yılında yapılan CHP 14. Olağanüstü Kurultayında geniş yetkiler aldı. Seçimle gelinen ve partide ikinci adam sayılan güçlü genel sekreterlik kalktı. Yine Parti Meclisi içinden seçilerek gelen MYK üyeleri bundan sonra artık genel başkan tarafından atanacaktı. Baykal’ın istifasından sonra genel başkanlığa gelen Kemal Kılıçdaroğlu da seçilince bu yetkileri sonuna kadar kullandı. Çoğu kez milletvekili seçimlerinde ön seçimler yapılmadı ve belediye başkanları genel merkez tarafından atandı. Kongrelerde demokratik olan Çarşaf Liste uygulaması büyük çapta uygulanmadı. Tüzük gereği 3 ayda bir yapılması gereken il-ilçe danışma toplantıları genellikle ve gereği gibi yapılmadı. Bu süre zarfında CHP demokratik bir yapıdan uzaklaşarak lider partisi oldu.

       Cumhuriyet Halk Partisinin 7. genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu 4-5 Kasım 2023 tarihinde yapılan 38. Olağan Kurultay’da Özgür Özel’e karşı seçimi kaybetti. Böylece CHP tarihinde ilk defa Kurultayda bir genel başkan değişimi yapıldı. Kemal Kılıçdaroğlu 13 yılık genel başkanlık döneminde Adalet Yürüyüşünü gerçekleştirdi. 2019 yerel seçimlerinde partisinin başarılı olmasında önemli rol oynadı. Ancak tarihe geçecek siyasi hatalar da yaptı. Bunların başlıcaları; 2014 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ekmelettin İhsanoğlu’nun aday yapılması ile 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ ile yapılan gizli protokol idi. Yerine gelen Özgür Özel iktidar ve parti içinde demokrasi vaat etti. Şimdi o vaatlerinin gerçekleşmesi bekleniyor. Son yirmi yıldır CHP’sinde üyelere söz hakkı verilmeyerek örgütler pasifleştirildi. Ön seçimler yapılmayarak parti içi rekabet şartları yok edildi. Liyakat yerine biat ve sadakat öne çıkarıldı. Bu da, partiyi bir türlü yüzde yirmi-yirmi beş bandından yukarı taşıyamadı. Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyet'in ve devrimlerin bekçisidir. Ata’mızın dikkat çektiği emperyalizme karşı en güçlü kaledir. Bu nedenle CHP, parti içi kısır çekişmelere feda edilemez.

orhankalyoncu.blogspot.com.tr                                         02.12.2023